Portal Gminy Złota - gminazlota.pl

Piątek, 29 marca 2024, Do końca roku 277 dni Imieniny: Marka, Wiktoryny, Zenona

Ogloszenia

Wyślij SMS

Wiadomości

Pałac margrabiego Wielopolskiego i kochankowie z Pełczysk

Dodane: pbochniak Data: 2007-07-27 12:16:24 (czytane: 4767)  Wersja do druku

Nie każdy odrestaurowany pałac w Polsce może zwiedzać każdy turysta i nie w każdym miejscu w Polsce turysta czuje się tak wyczekiwanym gościem jak w pałacu Wielopolskich w Chrobrzu. Oprowadzą go, pokażą wnętrza, opowiedzą historię pałacu i regionu za darmo.

No, powiedzmy za "Bóg zapłać" - mały (aczkolwiek nieobowiązkowy) datek na rzecz utrzymania zabytku...
Chroberz znajduje się pomiędzy Wiślicą a Pińczowem, w południowej części województwa świętokrzyskiego Dla mnie ta miejscowość znajdujący się w niej pałac jest o tyle ciekawym miejscem, że przypomniał mi historię sprzed lat. Choć niedługo stuknie ich już 20, gdy po raz pierwszy usłyszałem to nazwisko, to chyba każdy z mojej ówczesnej klasy licealnej je zapamiętał - Aleksander margrabia Wielopolski.

Był rok 1989. Zmieniał się ustrój. Wszystko wydawało się wówczas takie proste - wiedzieliśmy kto był zły, a kto był dobry. Wszystko było dla nas proste do lekcji, na której nauczyciel języka polskiego - który tego przedmiotu uczył w sposób niekonwencjonalny i nowatorski - rozpoczął dyskusję o Aleksandrze margrabim Wielopolskim. Postawił wówczas pytanie: czy margrabia był patriotą czy raczej zdrajcą i kolaborantem.

Dla tych, którzy nie chodzili ze mną do liceum, bądź nie zetknęli się z tą postacią słuchając choćby pieśni Przemysława Gintrowskiego pod tytułem Margrabia Wielopolski przypominam, że był on urzędnikiem Królestwa Polskiego - utworzonego po powstaniu listopadowym przez władze carskie na terenie zaboru rosyjskiego. Dwa lata przed wybuchem powstania styczniowego został mianowany naczelnikiem rządu cywilnego Królestwa Polskiego. Przeszedł do historii jako ten, który zarządził brankę do wojska carskiego w 1863 r. W ten sposób chciał uniemożliwić wybuch powstania, które jak sądził doprowadziłoby tylko nasz naród do klęski. Był on zwolennikiem ułożenia sobie dobrych stosunków z caratem mimo braku niepodległości i dążył do uzyskania jak największej ilości swobód dla obywateli Królestwa.
Powstania bał się jak ognia.
Liczył, że branka powstrzyma rewolucyjny zapał, który panował na ziemiach polskich.
Pomylił się.
Paradoksalnie właśnie branka doprowadziła do wybuchu powstania.
Jednak wszystkie pozostałe jego przypuszczenia się sprawdziły - upadek powstania doprowadził do jeszcze większej marginalizacji tej części naszego kraju, która znalazła się pod zaborem rosyjskim oraz do nasilenia wywózek na Syberię i konfiskat majątków. Pałac zaś, gdy w obliczu wybuchu powstania margrabia zniechęcony uprawianiem polityki wyjechał do Drezna, stał się natomiast... siedzibą powstańców.

Jak w ogóle można mówić o człowieku, który wystąpił przeciw własnemu narodowi, że był patriotą - przeszło w pierwszym momencie przez głowę licealistom przyzwyczajonym do szablonowych i prostolinijnych postaci. Im dłużej jednak zastanawialiśmy się nad Wielopolskim, ocena jego osoby nie była już tak jednoznaczna a wraz z nią przychodziła refleksja nad niedawną historią naszego kraju.

Historia Wielopolskiego i dylematy z liceum stanęły mi przed oczyma, gdy jechałem z Wiślicy do Pińczowa, po spływie kajakowym Nidą. Mijaliśmy właśnie miejscowość Chroberz i człowiek, który podwoził nas oraz nasz kajak wspomniał, że w tej miejscowości znajduje się odrestaurowany pałac.
- Czyj to pałac? - zapytałem.
- Wielopolskich.
- Tych Wielopolskich - zapytałem - od Aleksandra Wielopolskiego?
- W pałacu jest muzeum. Wszystko tam powiedzą.

palac_art.JPG

Pałac Wielopolskich w Chrobrzu dopiero od trzech lat jest dostępny do zwiedzania dla każdego, kto do niego trafi. Zwiedzanie odbywa się z przewodnikiem, który zna całą historię pałacu i wszystkich prezentowanych w nim eksponatów.

- Czy to był pałac tych Wielopolskich - pytam zaraz po wejściu - tych od Aleksandra margrabiego Wielopolskiego.
- On go w ogóle wybudował - odpowiada pani przewodnik.

W dodatku jak się okazało buwał w nim w najgorętszym okresie swego życia - od kiedy został naczelnikiem rządu Królestwa do czasu wybuchu powstania. Pałac został zbudowany w 1859 roku, zamieszkany rok później. W murach, które stoją do dziś Wielopolski być może szukał sposobu, jak zapobiec wybuchowi powstania. Być może w jego gabinecie, w którym do chwili obecnej zachował się oryginalny sufit, zapadła decyzja o brance do wojska. Być może margrabia patrząc się w ten sufit, podejmował kontrowersyjną decyzję...

Dzisiaj w dawnej siedzibie margrabiego mieści się Samorządowy Ośrodek Dziedzictwa Kulturowego Ponidzia oraz muzeum. Ośrodek prowadzi pisarz i dramaturg Adam Ochwanowski. Pomaga mu kilkoro młodych zapaleńców dbających o pałac, zbierających pamiątki po Wielopolskich, prezentujących epizody z historii regionu, a także promujących dorobek współczesnych artystów z Ponidzia. Pałac stał się miejscem, gdzie lokalni twórcy mogą zaprezentować swoje dzieła, a turyści dowiedzieć gdzie warto się wybrać, żeby zobaczyć ciekawe miejsca w okolicy.

W dawnym pałacu Wielopolskich turysta jest gościem wyczekiwanym. I to stanowi wielki atut tego miejsca. Nie każdy bowiem pałac w naszym kraju da się zwiedzić jak dawne gniazdo rodowe Wielopolskich. Te, które są w ruinie nie zachęcają, żeby zaglądać do środka, natomiast te, które zostały odrestaurowane można odwiedzić, gdy zdecydujemy się na nocleg (jeżeli pałac prowadzi hotel) lub gdy nasza firma zdecyduje się zorganizować w takim odrestaurowanym pałacu szkolenie czy imprezę integracyjną.

palac_art2.JPG

W Chrobrzu można wejść do pokojów, w których margrabia pracował, jadał, balował (a gdzie niedawno kręcono sceny do "Przedwiośnia", przyjmował gości i w których znajdowała się niegdyś wielka biblioteka - z której pałac zresztą zasłynął.

Pałac - jak mówią pracownicy ośrodka - powstał po to, by chronić wielki księgozbiór, który gromadził sam margrabia, z zamiłowania bibliofil, a także książki, które otrzymał od swojego przyjaciela, również zbieracza cennych druków. Zaraz po wybudowaniu pałacu księgozbiór liczył kilkadziesiąt tysięcy pozycji. Do dzisiaj zachowało się w Chrobrzu tylko kilka książek. Większość posłużyła najprawdopodobniej oddziałom Armii Czerwonej jako materiał opałowy.

Tych kilka ocalałych egzemplarzy, podarowanych zresztą przez anonimowego darczyńcę, można zobaczyć w dawnym gabinecie margrabiego. W sali zaś, w której stały niegdyś szafy pełne książek znajdują się dzieła sztuki stworzone przez współczesnych artystów z Ponidzia. Obrazy, kilimy, książki, sztuki teatralne - dziedzictwo kulturowe jednej z małych ojczyzn. Gdyby nie ten pałac pewnie nikt by nie zauważył artystów, którzy tworzą w swoich domach, ogródkach.

Warto zajrzeć do sali obok dawnej biblioteki, gdzie pani domu oddawała się lekturze książek, które zgromadził jej mąż. Dziś sala ta, odnowiona, jest udekorowana ikonami.

Pierwsze wrażenie nasuwa pytanie: Co w miejscu, które zachwala uroki Ponidzia robi wystawa prawosławnych ikon?
Okazuje się, że mają one bliski związek z Ponidziem.
Otóż ikony te nie powstały za naszą wschodnią granicą czy na Bałkanach. Wykonała je żona leśniczego z pobliskiej leśniczówki. Są jednak zrobione tak, ż na pierwszy rzut oka (fakt, że rzut oka laika, ale takiego, który kilka ikon już w swoim życiu widział) wydają się ikonami pochodzącymi z innego kręgu kulturowego. Równie dobrze mogła je namalować jakaś babuszka mieszkająca w okolicy Rilskiego Monastyru w Bułgarii. Żona leśniczego z Ponidzia przeszła kurs robienia ikon i moim zdaniem tworzy prawdziwe perełki.

Poza ikonami jeszcze dwa miejsca zwróciły moją szczególną uwagę.
Pierwszym jest dawna sala jadalna. Dzisiaj znajduje się tu ekspozycja poświęcona Republice Pińczowskiej. Mało kto wie, że w 1944 r. w tych miejscach naszego kraju, gdzie działały silne ugrupowania Armii Krajowej powstawały partyzanckie "państewka". Żołnierze podziemia ujawniali się, toczyli regularne bitwy z Niemcami, przejmowali władzę w odbitych miasteczkach, wioskach. Były to oazy polskości między dwoma wrogimi armiami - wycofującymi się Niemcami i nadchodzącą Armią Czerwoną. Jedno z takich partyzanckich państewek zaistniało na Ponidziu. Do historii przeszło jako Republika Pińczowska. Proklamowały ją działające tu wspólnie oddziały AK, Batalionów Chłopskich, a także oddziały Armii Ludowej. Największą bitwę stoczyli o Skalbmierz. Ich republika przetrwała kilka tygodni. W dawnej sali jadalnej margrabiego Wielopolskiego upamiętniono ten mało znany epizod z historii II wojny światowej. Można zobaczyć broń, którą posługiwano się sześćdziesiąt parę lat temu i fotografie tych, którzy walczyli z Niemcami, by wyzwolić skrawek Polski.

Drugim miejscem wartym szczególnej uwagi jest ekspozycja archeologiczna mieszcząca się na pierwszym piętrze pałacu, w której zostały zgromadzone zabytki znalezione w niedalekich Pełczyskach. Archeolodzy odkryli tam osadę pradawnych rolników, znaleziska pozostawione przez przybyłych ponad 4000 lat temu na ziemie polskie koczowników, w tym unikalną kościaną tarczkę - męską ozdobę zasłaniającą miejsce, które dzisiaj zasłaniają zazwyczaj slipki... Na wystawie są także zabytki celtyckie, a także zabytki z przełomu er, gdy na terenie Pełczysk mieszkały plemiona germańskie.

Największą ciekawostką są szkielety. Co rzadko się zdarza - duży sukces Ośrodka w Chrobrzu - archeolodzy zostawili niedaleko miejsca znalezienia wydobyte z ziemi przedmioty i szczątki ludzi. Możemy więc zobaczyć najstarszy, znany z ziem polskich wspólny pochówek mężczyzny i kobiety. Splecieni w uścisku zostali przez odkrywców ochrzczeni "kochankami z Pełczysk". Od ich śmierci minęło ponad 4000 lat, więc dziś tylko możemy próbować zgadywać kim byli: czy starym, kochającym się małżeństwem, czy może dwojgiem ludzi, których złączyła tylko wspólna śmierć.

palac_art3.JPG

Proponuję więc wybrać się w któryś z wakacyjnych weekendów do Chrobrza. Jest tu niedaleko zarówno z Krakowa, z Kielc, a i Warszawa nie jest tak odległa. Poza pałacem można zobaczyć tu także ...

 /Daniel Sukniewicz, www.polishgeographic.pl/

Przeczytaj również:
Nowa strona interntetowa (2020-04-22 08:38:41) - Komentarzy:(0)
Ostrzeżenie meteorologiczne Nr 32 (2020-04-21 14:36:18) - Komentarzy:(0)
Komunikat meteorologiczny z godz. 06:46 dnia 21.04.2020 (2020-04-21 08:40:31) - Komentarzy:(0)
Darmowa pomoc psychologiczna w ramach grup wsparcia „Równoważnia” (2020-04-20 09:51:26) - Komentarzy:(0)
Kondolencje (2020-04-18 16:09:21) - Komentarzy:(0)
Od 20 kwietnia zmienią się niektóre zasady bezpieczeństwa (2020-04-17 12:36:12) - Komentarzy:(0)
Dzieci uczą rodziców w domu (2020-04-16 10:48:12) - Komentarzy:(0)
Komunikat meteorologiczny z godz. 07:23 dnia 15.04.2020 (2020-04-15 10:19:35) - Komentarzy:(0)
Apel do mieszkańców! (2020-04-14 14:47:47) - Komentarzy:(0)
Ostrzeżenie meteorologiczne Nr 30 (2020-04-14 09:25:54) - Komentarzy:(0)



Uwaga:
Masz ciekawa informacje z regionu, zdjecie, chcesz cos skomentowac?
Czekamy: gg: 4249166, email: redakcja@chroberz.info

   (53)
     

-viagra
2009-08-29 12:19:09
svykbgtj pmlwlcdp ulwgkwzv

-acheter cialis en france
2009-08-29 10:41:04
fhjfdslm elkuljfu dadwdjri

-viagra
2009-08-29 09:03:02
tezxvaqr qttxfbzf fssqwckv

-acquistare cialis online
2009-08-29 07:25:52
ecgktzfg jgcwhzvp hergytft

-acquisto viagra in farmacia
2009-08-29 05:49:18
cioixtss tntmenck kcxnhccb

-commande viagra
2009-08-29 04:08:07
grdriyka lsqmejyj qshbvwjm

-acquistare cialis
2009-08-29 02:27:38
anufpaor rzgniaom phdgymxs

-acquistare viagra su internet
2009-08-29 00:47:59
ccnercwf nttfxcuf anidtziu

-comprare cialis in italia
2009-08-28 23:11:57
susboeil cgvjeigy eosxskay

-achat cialis france
2009-08-28 21:31:15
rcvjqodi tvzhdfip bcfpoomx

-viagra
2009-08-22 21:38:39
fiysiqai vdxztppe qkglvyod

-viagra naturel
2009-08-22 19:51:55
cmtmyjex kztmvwpz bpeaargx

-cialis vendita
2009-08-22 05:33:49
zcufttwk ibkryniz aaxkamqp

-acquisto viagra on line
2009-08-21 23:34:18
oqavvsml bnmjllwh vyvwlpua

-comprare viagra
2009-08-21 19:08:55
fgbjgkit qpdbterf wslmhfoh

Copyright © 2007-2018 Portal Gminy Złota.
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i wykorzystywanie zdjęć oraz innych materiałów zawartych w portalu bez wiedzy Redakcji zabronione.

Osób on-line: 1